کتاب رستاخیز کلمات از محمدرضا شفیعی کدکنی - دانستنی‌ها

کتاب رستاخیز کلمات با عنوان درس‌گفتارهایی درباره‌ی نظریه‌ی ادبی صورتگرایان روس، اثری تحلیلی و تحقیقی در باب جریانات صورتگرایی روسی از علامه‌ی شهیر ایرانی محمدرضا شفیعی کدکنی است. این اثر مجموعه‌ی مفاهیم ارائه شده در کلاسهای درس استاد شفیعی کدکنی، مقاله‌های او در باب صورتگرایی و ترجمه‌ی مقالاتی چند از دیگران می‌باشد. برخلاف بسیاری از اساتید شهیر ایرانی که در تحقیقات و پژوهشهای خود اندیشه‌ی شعرا و ادیبان را مورد بررسی قرار می‌دادند، دکتر شفیعی کدکنی کار سخت تر را برگزیده و به سراغ شکل و فرم اثر ادبی رفته است. مطالعه‌ی ساختار و فرم آثار علاوه بر محتوای آن‌ها، نیازمند اطلاعاتی همه جانبه و آشنایی با تعداد زیادی از مکاتب و مشاهیر مرتبط با اثر است که این ادیب فرهیخته از تسلط بالایی در این زمینه برخوردار است.

وی در کتاب رستاخیز کلمات، شکل‌گیری نظریات ادبی فرمالیست‌های روس و تاثیر آن بر ادبیات قرن بیست و بیست یکم را از منظر تاریخی بررسی کرده و به شرح و توضیح فرمالیسم روسی بدون جانب‌داری از آن می‌پردازد. از دستاوردهای مهم صورت‌گرایان به اضافه شدن مفاهیمی همچون آشنایی‌زدایی، وجه غالب و تکامل ادبی اشاره می‌کند و معتقد است این مفاهیم از این مکتب وارد ادبیات و فرهنگ آمریکا و اروپا شده‌اند. نگارنده از تاثیرات جهانی صورت‌گرایی و نظریه‌های نوین فرمالیسم روس سخن می‌گوید و معتقد است که برخی از این مفاهیم که همچنان در حال گسترش‌اند، چنان با ساختارهای ادبی و فرهنگی گره خورده‌اند که دیگر از تاریخ آن قابل حذف نیستند.

در ویرایش و چاپ پنجم این کتاب در سال نودوهشت سه فصل جدید بر آن افزوده شده که به همراه لغت‌نامه‌ی انگلیسی به فارسی از ویژگی‌های مثبت این ویرایش محسوب می‌شوند.