کتاب صور خیال در شعر فارسی

از مبانی مهمی که شاعر برای زیباتر کردن سخن خود و تفکیک آن از یک سخن ساده و معمول بهره می‌گیرد، استفاده از عناصری همچون استعاره، تشبیه، مجاز، کنایه و دیگر آرایه‌های ادبی می‌باشند. این آرایه‌ها شعر را خیال انگیز کرده و بین مفاهیم ذهنی شاعر و آنچه حقیقتا در طبیعت موجود است، پلی شکوهمند و اسرارآمیز می‌زند. این آرایه‌ها که صور خیال نام دارند، همان پل اسرارآمیزند که شاعر برای پیوند زدن تخیلات و ذهنیات خود با واقعیت و عینیات، آن را بنا می‌کند و خواننده با عبور از این پل که او را به جهان خیال‌انگیز شاعر وارد می‌کند، مفاهیم را از دیدگاه او می‌بیند و این نحوه‌ی شکوهمند بیان، خواننده را نیز به وجد می‌آورد.

از میان تحقیقاتی که در بررسی ماهیت این عناصر و شناخت آن در آثار ادبی و شعر فارسی صورت گرفته، می‌توان به کتاب صور خیال در شعر فارسی اشاره کرد که با عنوان تحقیق انتقادی در تطور ایماژهای شعر پارسی و سیر نظریه بلاغت در اسلام و ایران به قلم دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی به رشته‌ی تحریر در آمده است.

کتاب از دو بخش کلی تشکیل شده که بخش نخست مسائل کلی مرتبط با صور خیال و ارکان و عناصر آن را یک به یک شرح داده و آرا و نظریات پژوهشگران بلاغت اسلامی، سیر تاریخی عقاید آنان و نوآوری‌ها و بدایع در این زمینه را تبیین می‌کند. بخش دوم کتاب، مطالب شرح داده شده در قسمت اول آن را در اشعار شاعران بزرگ و برجسته‌ی فارسی جستجو کرده و به زمینه‌های صور خیال در اشعار آنان اشاره می‌کند.